Khám phá du lịch cộng đồng và những vấn đề xoay quanh
Phát triển du lịch cộng đồng với mục tiêu xóa đói giảm nghèo dứt khoát phải theo hướng bền vững. Phát triển bền vững suy cho cùng là sự phát triển nhằm đáp ứng các nhu cầu của hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng các nhu cầu của các thế hệ mai sau. Trên thực tế, điều này đang trở nên cấp thiết và thường được nói tới khi muốn nhấn mạnh đến việc sử dụng có trách nhiệm các nguồn tài nguyên du lịch.
Quá trình phát triển du lịch cộng đồng phải được định hướng và quản lý theo một phương châm: Kết hợp hài hoà nhu cầu của hiện tại và tương lai trên cả hai góc độ tổ chức, sản xuất du lịch và tham gia tiêu dùng du lịch nhằm đạt tới một mục đích bảo tồn, tái tạo và phát triển được tài nguyên tự nhiên, giữ gìn và phát huy được bản sắc văn hoá dân tộc cũng như hồn cốt linh thiêng của truyền thống.
Điều cốt lõi của bền vững là sự cân bằng. Cân bằng giữa cung và cầu cả trong hiện tại và tương lai, thể hiện nổi bật là yếu tố sức chứa; cân bằng giữa số lượng và chất lượng của sự phát triển; cân bằng giữa thu hút khách du lịch quốc tế và khách du lịch nội địa trong những giai đoạn nhất định; cân bằng giữa khai thác và bảo vệ, phát triển nguồn tài nguyên du lịch lễ hội; cân bằng giữa yêu cầu phát triển và khả năng quản lý, trong đó số lượng và chất lượng nguồn nhân lực tổ chức lễ hội và hoạt động du lịch đóng vai trò then chốt; cân bằng hoạt động du lịch về mặt thời gian và không gian; cân bằng giữa chi phí và lợi ích.5. Các nguyên tắc cần ghi nhớ khi phát triển du lịch cộng đồng
Để thành công bền vững, du lịch cộng đồng không thể phát triển tự phát. Những nguyên tắc dưới đây về gìn giữ giá trị bản địa, bảo vệ môi trường sinh thái và chia sẻ lợi ích như sau:
a. Phải giữ gìn được văn hóaVăn hóa bản địa được coi là “giá trị cốt lõi” khi phát triển du lịch cộng đồng. Tại Hà Giang, sự đa dạng về văn hóa của các dân tộc bản địa đã giúp các mô hình này thành công và “trụ vững” ngay trong đại dịch Covid-19 với mức tăng trưởng lượng khách vào khoảng 10%. Ông Nguyễn Hồng Hải – Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Giang cho biết: “Hà Giang đặc biệt coi trọng việc gìn giữ, bảo tồn văn hóa, vì không giữ được văn hóa thì coi như bỏ, không còn là du lịch cộng đồng nữa.”Hòa mình vào cuộc sống bản địa tại Nậm Đăm, Hà Giang
Từ sự đa dạng văn hóa mà hiện nay du lịch cộng đồng ở Hà Giang phát triển đúng hướng, tiến tới đa dạng hóa các loại hình để phân khúc thị trường. Đến Hà Giang, du khách có thể trải nghiệm văn hóa người Dao ở Quảng Bạ, người Tày ở Yên Minh, người Lô Lô Chải ở Đồng Văn, người Mông ở Pả Vi, vv. Mỗi nơi lại có sự hấp dẫn riêng, không có sự trùng lặp hay nhàm chán. b. Thay đổi tư duy về phát triển du lịch cộng đồngTại hội thảo “Nghiên cứu, xây dựng chương trình hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam” do Tổng cục Du lịch tổ chức, PGS.TS Phạm Hồng Long (Trưởng khoa Du lịch học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn Hà Nội) đề xuất 8 bài học kinh nghiệm để phát triển du lịch cộng đồng như sau:Đầu tiên, làm du lịch cộng đồng cần hướng tới tư duy sáng tạo, chứ không chỉ suy diễn logic và suy luận quy nạp theo kiểu làng có gì thì làm nấy hoặc mô hình này đang thịnh hành thì chỉ cần làm theo là sẽ sinh lời. Thứ hai, loại hình du lịch này phải làm cho du khách có cảm giác như “về nhà”. Ở đó, du khách có người trò chuyện cùng, có chỗ nghỉ ngơi thoải mái như trong gia đình và cho phép họ được vô tư, vô lo, bình tâm sống chậm.Lắng nghe những câu chuyện về bản làng và các phong tục truyền thống của dân tộc Tày
Thứ ba, du lịch cộng đồng phải đảm bảo các yếu tố kinh tế và phi kinh tế, đó là giúp bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa cộng đồng; tăng niềm tự hào và gắn kết trong cộng đồng; thúc đẩy bình đẳng giới và giữ chân người trẻ ở cộng đồng.Một nguyên tắc vô cùng quan trọng khác, du lịch cộng đồng phải đảm bảo có sự chia sẻ lợi ích đối với các thành viên trong cộng đồng, kể cả trực tiếp, gián tiếp và không tham gia vào chuỗi cung ứng.Hoạt động du lịch tại Đà Bắc, Hòa Bình có sự tham gia của thành viên trong cộng đồng địa phương
Thứ năm, làm du lịch cộng đồng phải tính toán sao cho duy trì tính nguyên bản của điểm đến. Một nguyên tắc khác là khi hỗ trợ cho du lịch cộng đồng, các đơn vị, tổ chức cần tính toán cả về đầu ra của sản phẩm, cùng phương án tự vận hành sau khi dự án kết thúc. Đề xuất thứ bảy là phát huy những kỹ năng, cá tính của các cá nhân đặc biệt là người bản địa, từ đó định hướng họ đóng vai trò là nhân lực trụ cột trong phát triển du lịch của cộng đồng đó.Cuối cùng, hiện nay nhiều nơi phát triển du lịch cộng đồng chưa chuẩn, dẫn đến sự phá hủy hoặc biến dạng bản sắc văn hóa, môi trường. Chính vì vậy, vai trò tư vấn của các chuyên gia du lịch vào các dự án phát triển du lịch cộng đồng là vô cùng cần thiết.Trên đây là những kiến thức vô cùng hữu ích và thú vị mà WAFORT mong muốn được truyền tải đông đảo đến mọi độc giả. Có thể thấy rằng, du lịch cộng đồng đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo tồn các giá trị cốt lõi và hướng đến sự bền vững trong quá trình thực hiện các hoạt động liên quan đến du lịch, do đó, chúng ta hãy cùng chung tay để góp phần phát triển loại hình du lịch đặc biệt này nhé!