Phát triển bền vững du lịch cộng đồng tại các tỉnh Tây Bắc

Với những tiềm năng, lợi thế về cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, giàu bản sắc văn hóa các dân tộc và truyền thống lịch sử hào hùng, các tỉnh Tây Bắc đang đẩy mạnh đầu tư phát triển du lịch, đã tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo. Đặc biệt là sản phẩm du lịch cộng đồng, được coi là thế mạnh của các tỉnh vùng Tây Bắc đã thu hút được nhiều du khách, tạo việc làm cho người lao động, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, mang lại nguồn thu cho địa phương.

Xây dựng sản phẩm du lịch từ bản sắc văn hóa đặc trưng

Du lịch cộng đồng trên đà phát triển

Thời gian qua, các tỉnh Tây Bắc đã tập trung phát triển du lịch cộng đồng và đã xây dựng được thương hiệu, uy tín là các điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước như làng du lịch Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai; bản Lác, bản Văn ở Mai Châu, bản Sin suối Hồ ở Lai Châu, bản Lướt ở Sơn La, làng văn hóa – du lịch Xuân Sơn ở Phú Thọ, làng văn hóa du lịch Lô lô Chải ở Hà Giang… với sản phẩm du lịch không trùng lặp, mang bản sắc riêng, tạo ra trải nghiệm ấn tượng của từng điểm đến đối với du khách.

Mai Châu là địa danh nổi tiếng với những bản du lịch cộng đồng thị trấn Mai Châu, các xã Chiềng Châu, Mai Hịch, Xăm Khoè, Nà Phòn…với cảnh sắc thơ mộng, ẩm thực đặc trưng, đồng bào các dân tộc ở Mai Châu vẫn còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa dân tộc đặc sắc đã luôn hấp dẫn du khách.

Đầu năm 2023, du lịch Mai Châu tạo thêm dấu ấn mới khi Giải thưởng Traveller Review Award (giải thưởng nhằm tôn vinh sự nỗ lực, cố gắng và lòng hiếu khách của đối tác) đã công bố, Mai Châu – Hòa Bình là 1 trong 10 điểm đến thân thiện nhất Việt Nam.

Đặc biệt, đây là nơi có nền văn hóa lâu đời của các dân tộc Mường, Thái với lối sống đặc trưng từ trang phục, canh tác, nhà sàn. Nhưng điều để lại ấn tượng sâu sắc đến khách du lịch là sự chân chất, thật thà mến khách của người dân. Các địa điểm du lịch cộng đồng ở Mai Châu luôn thu hút du khách như Bản Lác, bản Pom Coọng, bản Nhót, đèo Thung Khe, thác Mu, hang Chiều, thác Gò Lào,… đa số đều có đường giao thông thuận tiện và gần trung tâm huyện.

Chị Charlotte du khách đến từ nước Úc cho biết: Lần đầu tiên đến du lịch ở Mai Châu, tôi cảm nhận cảnh sắc ở đây rất tươi đẹp, người dân rất thân thiện, mến khách. Chúng tôi đã dùng bữa tối và xem chương trình văn nghệ trong không gian nhà sàn Thái. Chúng tôi thực sự hân hoan, dâng trào cảm xúc vui tươi, đoàn kết khi tham gia nhảy sạp, múa xòe và trải nghiệm về cuộc sống của người dân nơi đây.

Hiện nay, trên địa bàn huyện có 148 cơ sở lưu trú, 7 điểm du lịch cộng đồng, 12 khách sạn, 28 nhà nghỉ, 106 homestay, thu hút, tạo việc làm cho 1.200 lao động trong lĩnh vực du lịch.

Để phát triển du lịch cộng đồng, chính quyền và người dân huyện Mai Châu đã nỗ lực phát triển dịch vụ gắn liền với bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hóa truyền thống. Địa phương cũng đã xây dựng kế hoạch phát triển du lịch, đến nay Mai Châu đã và đang thu hút được lượng khách nhất định.

Anh Ngần Văn Tuấn, Trưởng phòng văn hóa –Thông tin huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình cho biết: Những năm gần đây, để phát huy giá trị tốt đẹp của di sản, huyện đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá về di sản gắn với các hoạt động bảo tồn văn hoá, kích cầu du lịch; tổ chức các lễ hội, hội thi, chương trình giao lưu văn hoá tạo điểm nhấn để thu hút khách du lịch.

Khai thác tài nguyên văn hóa 

Còn điểm du lịch cộng đồng xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai được cũng được đông đảo du khách tới thăm quan, trải nghiệm. Đây là một trong hai điểm du lịch cộng đồng của Việt Nam đạt giải thưởng hai điểm du lịch cộng đồng của Việt Nam đạt giải thưởng Homestay ASEAN năm 2023.

Với 98% dân số là đồng bào Tày sinh sống, có truyền thống văn hóa lâu đời và kiến trúc nhà ở còn nguyên vẹn, du lịch cộng đồng ở Nghĩa Đô được đầu tư khá bài bản. Người dân biết giữ gìn nét đẹp truyền thống, giữ gìn môi trường, cảnh quan để phát triển du lịch bền vững.

Dựa vào tài nguyên sẵn có là văn hóa dân tộc, cộng với thiên nhiên tươi đẹp, các sản vật địa phương phong phú, đồng bào DTTS Bảo Yên đã tạo ra các sản phẩm du lịch riêng có để thu hút du khách. Theo đó, Nghĩa Đô có gần 20 cơ sở lưu trú homestay do người dân làm chủ, 100% kiến trúc nhà sàn truyền thống.

Các thôn, bản đều xây dựng các đội văn nghệ dân gian. Các hoạt động chợ đêm được duy trì với văn hóa ẩm thực và nhiều sản vật của địa phương. Đặc biệt, đồng bào Tày nơi đây còn lưu giữ và bảo tồn nghề đan lát, nghề thêu thổ cẩm truyền thống, hấp dẫn du khách trực tiếp được tham gia trải nghiệm các công đoạn tạo sản phẩm.

Ông Nguyễn Sỹ Hồng, Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Bảo Yên cho biết: Chiến lược để phát triển du lịch cộng đồng của địa phương là bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hóa để phát triển du lịch cộng đồng. Với hướng bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, làm nền tảng tạo sản phẩm du lịch để thu hút du khách, đã phát huy được tiềm năng, lợi thế của địa phương tạo thế mạnh để phát triển du lịch cộng đồng bền vững.

Xây dựng nhiều sản phẩm du lịch độc đáo

Trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, thì du lịch cộng đồng được xem là một trong những loại hình du lịch chủ đạo, được khẳng định cần đẩy mạnh. Thông qua các hoạt động phục vụ du khách đến tham quan, như: lưu trú, ăn uống, trải nghiệm văn hóa bản địa, bán quà lưu niệm địa phương…, du lịch cộng đồng đang là sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của du khách.

Như tại Lai Châu có 16 khu, điểm là làng văn hóa du lịch đã được UBND tỉnh công nhận. Thời gian gần đây, du khách trong và ngoài nước yêu thích trải nghiệm thường tìm đến điểm du lịch cộng đồng ở các xã Sin Suối Hồ (Phong Thổ), Sì Thâu Chải (Tam Đường), thị trấn Than Uyên (Than Uyên)… Có thể nói, cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ kết hợp với đời sống văn hóa phong phú và những món ăn độc lạ, đậm hương vị miền núi của đồng bào DTTS, là những lợi thế riêng có để Lai Châu phát triển mô hình du lịch cộng đồng.

Để phát triển du lịch cộng đồng, UBND tỉnh Lai Châu đã ban hành Đề án “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Lai Châu giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến 2030”.

Lai Châu đã tập trung xây dựng và đưa vào khai thác các điểm du lịch cộng đồng, mỗi điểm đều mang sắc thái và đặc trưng riêng. Du khách, đặc biệt là khách quốc tế thích tìm về môi trường tự nhiên, hòa mình vào cuộc sống cộng đồng để được trải nghiệm cảm giác 3 cùng “cùng ăn, cùng ở, cùng lao động”, cũng như tìm hiểu nét đặc sắc trong văn hóa bản địa.

Nổi bật nhất trong các làng du lịch cộng đồng của Lai Châu là bản Sin Suối Hồ có 113 hộ, trong đó có 10 hộ làm du lịch theo hình thức nghỉ dưỡng homestay. Trước kia, du khách đến bản chỉ tìm đến địa danh đẹp, thưởng thức các món ăn địa phương và ra về ngay trong ngày.

Nay đến bản Sin Suối Hồ, cùng với tham quan phong cảnh, du khách còn được hòa mình vào cuộc sống sinh hoạt của bà con, hòa mình những hoạt động thường ngày, khám phá những món ăn độc đáo. Trung bình mỗi tháng, có hàng trăm lượt du khách đến du lịch và nghỉ dưỡng tại bản Sin Suối Hồ, trong đó đa số là du khách nước ngoài.

Ông Phạm Văn Xuân, Phó Giám đốc Trung tâm VHTT&TT huyện Phong Thổ tỉnh Lai Châu cho biết: Trong bản Sin Suối Hồ có hơn 20% hộ dân phát triển du lịch cộng đồng. Người dân ở đây kinh doanh không chạy theo hướng thương mại hóa, mà các sản phẩm được tạo ra từ thiên nhiên, được lưu giữ từ bản sắc văn hóa truyền thống để phát triển du lịch. Chính những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, ẩm thực, văn hóa, văn nghệ dân gian của đồng bào đã thu hút du khách đến trải nghiệm.

Theo ông Nguyễn Lê Phúc, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, vùng Tây Bắc có tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng cả về tài nguyên tự nhiên và tài nguyên nhân văn, với cảnh quan thiên nhiên núi rừng hùng vĩ riêng có về địa hình, địa chất, khí hậu, hệ sinh thái, văn hóa đặc sắc và lịch sử hào hùng.

Vì vậy, xu hướng liên kết phát triển du lịch trong giai đoạn mới, là thúc đẩy hình thành các sản phẩm du lịch liên tuyến, liên vùng, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa – lịch sử, phát huy giá trị tài nguyên du lịch của từng địa phương, góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng du lịch chung của cả vùng.

Cú huých để du lịch cộng đồng cất cánh

Khôi phục, bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống

Ðiện Biên là tỉnh miền núi, biên giới, có 19 dân tộc cùng sinh sống với đa dạng sắc màu văn hóa. Xác định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực cho tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, những năm qua, Điện Biên đã triển khai nhiều giải pháp để bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân. Các mô hình du lịch này ngày càng phát triển, thu hút đông đảo du khách thập phương và góp phần tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Để thúc đẩy du lịch cộng đồng, ngoài nét văn hóa Thái, ngành văn hóa Điện Biên đã nỗ lực đưa thêm các nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc khác như: múa khèn của dân tộc Mông; tết Hồ Sự Chà – tết cổ truyền của dân tộc Hà Nhì; Tết té nước của dân tộc Lào… vào chuỗi du lịch văn hóa của địa phương, nhằm mang lại nhiều trải nghiệm hấp dẫn với du khách và từng bước đưa du lịch văn hóa – lịch sử trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.

Ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm về bảo tồn di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch, từ năm 2021, Ban Chấp hành Ðảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU về bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc tỉnh Ðiện Biên, gắn với phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021 – 2025.

Theo đó, ngành Văn hóa tỉnh đã mở nhiều lớp truyền dạy các nghề thủ công truyền thống, mở các lớp đào tạo dịch vụ du lịch cộng đồng tại các huyện Mường Nhé, Mường Ảng, Tủa Chùa, Điện Biên Đông… xây dựng các sản phẩm du lịch tạo điểm nhấn đặc trưng, chú trọng phục dựng, đề xuất công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với các lễ hội truyền thống dân tộc trên địa bàn.

Anh Chà A Mua, bản Tìa Ló, xã Nong U, huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên cho biết: Trước đây, gia đình anh chỉ phát triển kinh tế qua chăn nuôi, nhưng mấy năm gần đây, hoạt động chăn nuôi bị dịch bệnh nên giá trị kinh tế thấp. Từ khi anh mở dịch vụ homestay, xây dựng các điểm check-in gắn với bản sắc văn hóa dân tộc Mông từ những vật dụng thường ngày, đã tạo thêm thu nhập cho gia đình.

Tại tỉnh Phú Thọ, triển khai Dự án số 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch”, Chương trình MTQG 1719, ngành văn hóa đã tổ chức lớp tập huấn Xây dựng CLB sinh hoạt văn hóa dân gian dân tộc Mường, Dao tại các xã Cự Thắng, Võ Miếu, Yên Sơn, Khả Cửu, huyện Thanh Sơn cho 145 học viên, là thành viên của các CLB sinh hoạt văn hóa dân gian dân tộc Mường, Dao và các nghệ nhân, già làng, trưởng bản, Người có uy tín.

Bên cạnh đó, ngành văn hóa Phú Thọ còn xây dựng Mô hình trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa đặc thù các DTTS, mô hình bảo vệ văn hóa phi vật thể các DTTS phục vụ Nhân dân và du khách tại Vườn quốc gia Xuân Sơn, huyện Tân Sơn.

Theo ông Nguyễn Đắc Thủy, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, thông qua lớp tập huấn, nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và cộng đồng về giá trị của văn hóa truyền thống. Qua đó, thúc đẩy phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng phát triển, nâng cao đời sống văn hóa tại các bản, làng, từng bước xây dựng sản phẩm du lịch mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người dân địa phương.

Phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư

Thực hiện Dự án 6, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn tỉnh Sơn La cũng đang có nhiều chuyển biến tích cực. Các thiết chế văn hóa được đầu tư đồng bộ, góp phần nâng cao đời sống văn hóa vùng đồng bào DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Ông Bùi Ngọc Thắng, Trưởng Phòng Văn hóa, Thông tin huyện Bắc Yên, cho biết: Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã giải ngân trên 1,4 tỷ đồng tổ chức lớp tập huấn, truyền dạy văn hóa phi vật thể; lớp bồi dưỡng kỹ năng phục vụ khách du lịch…Đã có gần 90 lễ hội truyền thống tiêu biểu của các DTTS ở các địa phương được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch hỗ trợ tổ chức phục dựng, bảo tồn; Hơn 30 làng, bản, buôn truyền thống được hỗ trợ đầu tư bảo tồn gắn phát triển du lịch khai thác tiềm năng từ văn hoá truyền thống tiêu biểu của dân tộc…, từ đó nhân rộng, phát triển để xây dựng các làng văn hoá – du lịch, điểm văn hoá du lịch, tạo đà chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh tốc độ xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào ở địa bàn vùng đồng bào DTTS.

Huyện cũng đã hỗ trợ đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao và trang thiết bị cho các bản Trung Sơn, Suối Song, xã Song Pe; bản Suối Ngang, xã Chiềng Sại và bản Chống Tra, xã Háng Đồng, phục dựng các lễ hội truyền thống tiêu biểu của đồng bào dân tộc trên địa bàn.

Theo bà Trịnh Thị Thủy, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các chương trình, chính sách về bảo tồn văn hóa của đồng đã và đang được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quan tâm triển khai thực hiện có hiệu quả. Qua đó, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tạo động lực phát triển văn hóa gắn với du lịch, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào DTTS.

Diện mạo mới trên các bản làng 

Tạo sinh kế ổn định cho đồng bào DTTS

Những năm quan, với tiềm năng thế mạnh từ cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa dân tộc, mô hình du lịch cộng đồng đang tạo ra hướng đi bền vững, từng bước thay đổi tư duy phát triển kinh tế của người dân vùng cao trên nền tảng bảo tồn, khai thác tiềm năng lợi thế của địa phương.

Như tại điểm du lịch cộng đồng bản Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, từ khi đưa mô hình du lịch cộng đồng vào hoạt động, trung bình 1 năm bản Sin Suối Hồ đón trên 20.000 lượt khách trong nước và quốc tế. Từ một bản nghèo, hiện người dân Sin Suối Hồ đã có của ăn của để khi thu nhập bình quân/người đạt trên 20 triệu đồng/năm.

Theo Trưởng bản Vàng A Chỉnh, trước đây Sin Suối Hồ từng là “điểm nóng” về tệ nạn ma túy. Tuy nhiên, từ năm 2005 đến nay, khi đưa mô hình du lịch cộng đồng vào hoạt động, người dân Sin Suối Hồ đã có việc làm và thu nhập ổn định, thu nhập bình quân/người đạt trên 20 triệu đồng/năm.

Còn tại huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang, nhờ đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, đời sống người dân được nâng cao, bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc.

Toàn huyện Hoàng Su Phì, có 7 làng văn hóa du lịch cộng đồng được huyện phê duyệt, trong đó có 1 làng văn hóa du lịch tiêu biểu đã được UBND tỉnh công nhận. Trên 50 mô hình homestay đang hoạt động, đem lại nguồn thu từ 80 – 200 triệu đồng/năm. Nhiều làng văn hóa du lịch mang đậm bản sắc đã thu hút lượng lớn du khách đến tham quan, lưu trú. Tính riêng trong năm 2022, lượng khách du lịch đến huyện đạt 94.250 lượt, doanh thu ước đạt trên 80,2 tỷ đồng.

Thành công trong việc thu hút khách, tạo nguồn thu kinh tế ổn định cho người dân như điểm du lịch cộng đồng dân tộc Dao ở thôn Nậm Hồng, xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang. Toàn thôn Nậm Hồng có 40 hộ gia đình Dao đỏ sinh sống thì có 11 hộ cải tạo, nâng cấp nhà ở theo kiến trúc dân tộc Dao để làm homestay; 6 điểm sinh thái nghỉ dưỡng; 4 nhà hàng ăn uống.

Các hoạt động du lịch được tổ chức chuyên nghiệp, từ đội vận chuyển đưa đón khách bằng xe máy, hoạt động lưu trú, ăn ở; trải nghiệm dịch vụ dệt vải, hái chè; tắm nước lá thuốc, văn nghệ cho đến dẫn tour khám phá.

Anh Triệu Mềnh Kinh, Giám đốc Hợp tác xã Du lịch cộng đồng thôn Nậm Hồng chia sẻ: Hợp tác xã hoạt động theo mô hình chuỗi dịch vụ homstay, nuôi trồng cung cấp thực phẩm cho khách du lịch, hướng dẫn du lịch…, vừa giúp tạo việc làm cho người dân vừa liên kết tiêu thụ hàng hóa cho bà con giúp người dân có thu nhập, đời sống ngày càng khấm khá.

Hướng tới ngành kinh tế mũi nhọn

Du lịch hiện đang là một ngành kinh tế quan trọng đối với nhiều quốc gia trên thế giới. Ngày 16/01/2017 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 08/NQ-TW xác định phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Ngày 18/5/2023, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 82/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển hiệu quả du lịch bền vững.

Đây là định hướng chiến lược quan trọng để phát triển du lịch Việt Nam, tạo động lực thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực khác; cũng là cơ hội lớn cho du lịch các tỉnh Tây Bắc phát huy mọi tiềm năng phát triển du lịch nhanh và bền vững hơn.

Với các tỉnh khu vực Tây Bắc, du lịch không chỉ hướng đến trở thành ngành kinh tế mũi nhọn mà còn là “cầu nối” để giao lưu văn hóa, kết nối với các địa phương, tạo nên điểm nhấn trong bức tranh du lịch cả nước.

Để du lịch vùng Tây Bắc phát triển tương xứng với tiềm năng và lợi thế sẵn có, 8 tỉnh trong khu vực đã xây dựng các sản phẩm du lịch mang dấu ấn, thương hiệu riêng, tạo điểm nhấn khác biệt đối với du khách, dựa trên các thế mạnh nổi trội của từng địa phương.

Từ năm 2010, các tỉnh Tây Bắc có chương trình hợp tác phát triển du lịch nhằm tăng cường phối hợp khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch của mỗi địa phương và thúc đẩy sự tăng trưởng du lịch của khu vực. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, các tỉnh Tây Bắc đã tổ chức các hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch thu hút hơn 36,3 triệu lượt khách thăm quan, với tổng doanh thu du lịch gần 105.000 tỷ đồng.

Như tại Lào Cai, đã xây dựng nên một “hệ sinh thái du lịch cộng đồng” khá bài bản. Với trên 20 tuyến du lịch cộng đồng, các điểm du lịch cộng đồng ở Lào Cai đã thu hút trên 1 triệu lượt khách mỗi năm, mang đến thu nhập bình quân đạt trên 30 triệu/hộ/năm.

Hiện nay, các tỉnh Tây Bắc đang xây dựng các tour, tuyến kết nối giữa các địa điểm có ruộng bậc thang đẹp; chú trọng đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch, như đường giao thông, dịch vụ viễn thông, cơ sở lưu trú, ăn uống; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc bản địa, tăng cường hoạt động phục dựng và trình diễn các lễ hội truyền thống đậm đà bản sắc, tạo điểm nhấn thu hút du khách…

Trong tháng 9 năm 2023, các tỉnh Tây Bắc đã công bố 2 sản phẩm du lịch liên kết vùng Tây Bắc mở rộng năm 2023 gồm: Về miền di sản ruộng bậc thang câu chuyện “Người dệt thổ cẩm giữa trời Tây Bắc’ và Ngược dòng sông Đà về miền ký ức câu chuyện “Người giữ hồn Tây Bắc”.

Đặc biệt việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với tiêu thụ nông đặc sản và sản phẩm OCOP là giải pháp tối ưu, mang lại lợi ích kép cho khu vực nông nghiệp, nông thôn, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho đồng bào.

Chị Lò Thị Liên, HTX nông nghiệp dịch vụ Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai cho biết: Nhờ liên kết tiêu thụ sản phẩm OCOP với các khu du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giúp HTX thúc đẩy, tiêu thụ sản phẩm tới du khách, đem lại lợi ích cao hơn người nông dân.

Với sự phát triển mạnh mẽ của du lịch cộng đồng hiện nay, thì mô hình này không chỉ góp phần phát triển du lịch trong cả nước mà còn góp phần tạo sinh kế cho người dân. Du lịch cộng đồng đã góp phần đem lại hiệu quả kinh tế – xã hội cho nhiều địa phương, nhiều doanh nghiệp. Đặc biệt tạo sinh kế, cải thiện đời sống của bà con dân tộc thiểu số tại các địa phương.

Ông Phạm Hải Quỳnh, Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á (ATI), Chủ tịch Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam (VCTC) nhận định: Du lịch cộng đồng tạo sinh kế bền vững cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi. Thông qua những du lịch phục vụ du khách đến trải nghiệm như lưu trú, hướng dẫn viên, kinh doanh ẩm thực, sản xuất và kinh doanh đặc sản và quà lưu niệm của địa phương…giúp nâng cao thu nhập cho người dân.

Tuy nhiên, hiện nay, tại một số địa phương, việc phát triển du lịch cộng đồng còn chạy theo phong trào, chưa tạo được sản phẩm đặc trưng để thu hút du khách. Do đó, để phát triển du lịch cộng đồng gắn với tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thể số và miền núi, các địa phương cần có kế hoạch xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng gắn với cải thiện sinh kế bền vững để khai thác các giá trị văn hóa bản địa, bảo vệ môi trường…

Theo ông Phạm Hải Quỳnh, Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á, để phát triển du lịch cộng đồng bền vững, mỗi địa phương phải có định hướng rõ ràng, lựa chọn những giá trị văn hóa đặc trưng của từng dân tộc gắn với phát triển các sản phẩm du lịch. Bên cạnh đó cần có lộ trình thực hiện cụ thể để đào tạo nhân lực, xây dựng cảnh quan bản làng và các sản phẩm du lịch đáp ứng nhu cầu của du khách trong và ngoài nước.

 

References

Phát triển bền vững du lịch cộng đồng các tỉnh Tây Bắc: Xây dựng sản phẩm du lịch từ bản sắc văn hóa đặc trưng (Bài 1) | Báo Dân tộc và Phát triển

Phát triển bền vững du lịch cộng đồng các tỉnh Tây Bắc: Cú huých để du lịch cộng đồng cất cánh (Bài 2) | Báo Dân tộc và Phát triển

Phát triển bền vững du lịch cộng đồng các tỉnh Tây Bắc: Diện mạo mới trên các bản làng (Bài 3) | Báo Dân tộc và Phát triển