Du lịch nhặt rác: Nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường của du khách
Du lịch nhặt rác không chỉ là một hình thức trải nghiệm độc đáo mà còn mang lại giá trị to lớn cho môi trường và cộng đồng. Du lịch nhặt rác được khởi xướng tại Việt Nam từ năm 2014, loại hình này kết hợp tham quan với hoạt động thu gom rác thải, giúp nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường. Trong bài viết này, WAFORT và các sẽ cùng tìm hiểu khái niệm, lợi ích của du lịch nhặt rác và những điểm đến nổi bật trong hành trình du lịch xanh này.
Du lịch nhặt rác ở đảo Cô Tô. Ảnh: Báo tuổi trẻ
1. Tìm hiểu về du lịch nhặt rác
1.1. Du lịch nhặt rác là gì?
Theo thống kê từ chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, nước ta là một trong các quốc gia Châu Á có lượng rác thải nhựa thải ra biển nhiều nhất khoảng 0.28 – 0.78 triệu tấn/năm.
Một trong những tác nhân gây ra thực trạng này đến từ các hoạt động du lịch, rác thải của du khách chưa được xử lý chặt chẽ.
Du Lịch Nhặt Rác được hiểu là gì. Ảnh: Hà Nội mới
Bắt đầu từ năm 2014, nhiều doanh nghiệp lữ hành tại nước ta đã sáng tạo và kết hợp các hoạt động thu gom rác thải vào các tour thăm quan. Hình thành tour du lịch nhặt rác.
1.2. Lợi ích từ các tour du lịch nhặt rác
Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của du khách và mọi người
Thông qua hoạt động nhặt rác bảo vệ môi trường mọi người sẽ hiểu hơn về ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường, qua đó, tích tham gia và tuyên truyền đến bạn bè, người thân cùng chung tay thực hiện.
Các tour du lịch nhặt rác được nhiều du khách ngoại quốc yêu thích vì đây giống như một hình thức giáo dục về môi trường cực kỳ hiệu quả cho trẻ em.
Chia sẻ về trải nghiệm tour du lịch nhặt rác tại đảo Ngọc Vừng, bà Hồ Thiên Nga (Hải Phòng): “Tôi rất ủng hộ hoạt động nhặt rác, bảo vệ môi trường trong tour du lịch, giúp cho hành trình khám phá của chúng tôi thêm phong phú.
Mỗi người thêm hiểu ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường biển, bảo vệ đại dương, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay khi vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng. Chúng tôi cũng có cơ hội tìm hiểu nhiều hơn về văn hóa xã đảo bởi tham gia cùng với đoàn còn có người dân địa phương”.
Tạo trải nghiệm du lịch thú vị, độc đáo
Khác hẳn với các chuyến du lịch thông thường, tour du lịch nhặt rác sẽ mang đến cho bạn nhiều trải nghiệm thú vị. Ngoài nhặt rác và dọn dẹp môi trường, du khách còn được khám phá nhiều hoạt động trải nghiệm khác cùng người dân địa phương, và hướng dẫn viên du lịch.
Lợi ích từ các tour du lịch nhặt rác (Nguồn: Báo Quảng Ninh)
Ví dụ, trong tour du lịch đạp xe dọn sạch Bản Lác – Mai Châu. Đây là một tour thường tuần của các resort sang trọng tại Bản Lác dành cho du khách đang lưu trú tại đây.
Mỗi người trong đoàn sẽ được phát túi sinh học tự phân hủy, kẹp gắp, găng tay và bắt đầu hành trình đạp xe hoặc trekking qua các bản làng đẹp như tranh vẽ của du lịch Hòa Bình như bản Lác 1, bản Lác 2, bản Pom Coọng, bản Nhót.
Góp phần bảo tồn, giữ gìn vẻ đẹp của điểm đến
Rác thải vứt bừa bãi không chỉ làm ô nhiễm môi trường, mà còn làm xấu vẻ đẹp của khu du lịch.
Các tour du lịch nhặt rác đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, và gìn giữ khung cảnh của các điểm đến.
Thúc đẩy phát triển du lịch bền vững
Mục đích của các tour du lịch nhặt rác là góp phần bảo vệ môi trường luôn xanh sạch đẹp. Bởi vậy, hình thức du lịch này đã và đang thúc đẩy sự phát triển của xu hướng du lịch bền vững.
1.3. Kết quả thực tế từ các tour du lịch nhặt rác
Du lịch nhặt rác dù chỉ mới xuất hiện nhưng cũng đã mang đến nhiều kết quả tích cực cho xã hội, môi trường.
Theo Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Cô Tô, sau khi thực hiện chiến dịch du lịch xanh, môi trường sinh thái tại Cô Tô đang dần được cải thiện. Các bãi biển tại Cô Tô lớn và các đảo nhỏ sạch, đẹp hơn, nhờ vậy đã thu hút thêm nhiều du khách đến với đảo. Năm 2022, huyện Cô Tô đặt mục tiêu đón 200.000 lượt khách nhưng đến tháng 9, huyện đã đón 250.000 lượt khách, vượt chỉ tiêu so với kế hoạch.
Kết quả thực tế từ các tour du lịch nhặt rác (Nguồn: Báo Nhân dân)
Một ví dụ khác tại đảo Ngọc Vừng – một trong những địa phương triển khai hoạt động du lịch kết hợp với nhặt rác trên bãi biển. Ông Nguyễn Văn Tuyến – Phó Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Vừng, chia sẻ: “Kể từ khi du lịch bắt đầu manh nha phát triển, chính quyền và người dân địa phương đã luôn quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường biển. Sau COVID-19, hoạt động du lịch tại xã đảo đang dần phục hồi. Ngọc Vừng ngày càng có sức hút hơn với du khách, từ 4.000 – 5000 khách/năm, giờ đã lên đến 9000 – 10.000 khách/năm”.
Ông Tuyến chia sẻ thêm “Du khách ra đây rất tích cực tổ chức hoạt động thiện nguyện như nhặt rác, làm sạch biển… 3 tháng hè là mùa du lịch cao điểm của địa phương, trung bình mỗi tuần có 1-2 đoàn đăng ký với chính quyền tổ chức dọn vệ sinh bãi biển. Ngoài ra, địa phương cũng phối hợp với các lực lượng khác như bộ đội biên phòng, thanh niên, các cháu học sinh… để lan tỏa hơn nữa những hành động ý nghĩa này thời gian tới”.
Có thể thấy, du lịch nhặt rác đang mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho cả ngành du lịch lẫn việc bảo tồn, bảo vệ môi trường.
2. Cô Tô – Quảng Ninh: Du khách nhặt rác, làm sạch bãi biển
Huyện đảo Cô Tô nổi bật với chiến dịch “Huyện đảo không có rác thải nhựa.” Du khách đến đây không chỉ ngắm cảnh đẹp mà còn tham gia các hoạt động nhặt rác trên bãi biển. Điều này không chỉ làm sạch môi trường mà còn xây dựng ý thức trách nhiệm với thiên nhiên cho cả cộng đồng địa phương và khách tham quan.
2.1. Tour nhặt rác giữ gìn màu xanh trên huyện đảo
Tạo chuyển biến tích cực kể từ năm 2022 khi huyện triển khai thí điểm và thực hiện hiệu quả Đề án “Huyện đảo Cô Tô không có rác thải nhựa” (Đề án 175). Từ đó tới nay đã tạo chuyển biến quan trọng trong nhận thức và hành động của người dân, góp phần bảo vệ, gìn giữ môi trường, cảnh quan trên địa bàn.
Với đặc thù là địa phương phát triển du lịch mạnh mẽ, Phòng Văn hóa – Thông tin và Du lịch huyện đã tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phát triển du lịch xanh đến doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh du lịch, khu, điểm du lịch, khách du lịch và cộng đồng. Cùng với đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, đẩy mạnh tuyên truyền trực tiếp, gián tiếp, đơn vị đã phối hợp với các đơn vị vận động 5 cơ sở lưu trú thực hiện thay thế toàn bộ chai nhựa đựng nước uống bằng chai thủy tinh dùng nhiều lần để đặt trong các phòng nghỉ.
Giáo viên và học sinh trên địa bàn huyện Cô Tô thực hiện phong trào “Tiếng trống sạch trường” dọn rác trên bãi biển.
Đặc biệt, một số cơ sở lưu trú đã sáng tạo một tour du lịch mới có tên “tour du lịch nhặt rác”, được nhiều du khách và người dân hưởng ứng, nhất là du khách nước ngoài. Người dân, du khách vừa thu gom rác ở các đảo và bờ biển, vừa được trải nghiệm, khám phá các địa điểm du lịch tuyệt đẹp trên đảo, vì thế “tour du lịch nhặt rác” đang trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn nhiều du khách và nhận được sự hưởng ứng tích cực của những người làm du lịch trên huyện đảo Cô Tô.
Du khách trải nghiệm tham quan đảo và thu gom rác thải đại dương. Du lịch nhặt rác. (ảnh: CoTo Eco Lodge)
Không chỉ ngành Du lịch, đến nay đa số các hộ dân đều chấp hành thực hiện Đề án “Huyện đảo Cô Tô không có rác thải nhựa” và phân loại rác thải tại hộ gia đình.
Các cửa hàng, cơ sở kinh doanh, tiểu thương đã dần thay thế, sử dụng túi nilon sinh học trong các hoạt động kinh doanh. Trong đó, 100% tiểu thương ký bổ sung trong điều khoản hợp đồng hạn chế sử dụng túi nilon, chai nhựa dùng một lần.
Bên cạnh đó, việc xây dựng mô hình “Nói không với rác thải nhựa” được phát động rộng rãi trong các cơ quan, tổ chức, như: Hội Phụ nữ với “Biến rác thành tiền”, “Hố ủ phân hữu cơ”; Hội Cựu chiến binh với CLB “Bảo vệ môi trường”, tuyến đường kiểu mẫu sáng – xanh – sạch – đẹp; phong trào tổng vệ sinh thứ 5 hằng tuần…
Mô hình “Hố ủ phân hữu cơ” được triển khai rộng rãi trên địa bàn huyện và đem lại hiệu quả cao.
2.2. Thi nhặt rác bãi biển
Thay vì tổ chức trò chơi team building trên bãi biển, doanh nghiệp đã cho các thành viên là khách du lịch tham gia một cuộc thi đặc biệt: “Thi nhặt rác bãi biển”. Sau gần một giờ cùng góp sức, một dải bờ biển thuộc bãi tắm khu vực thị trấn Cô Tô (Quảng Ninh) đã được làm sạch.
60 du khách thuộc Công ty Phan Nguyễn đã tham gia nhặt rác, làm sạch bãi biển. Du lịch nhặt rác.
3. Côn Đảo: “Vì Côn Đảo xanh – xanh trên mỗi hành trình”
Du khách nước ngoài thích thú tham gia tour du lịch nhặt rác.
Việc tham gia tour du lịch nhặt rác bãi biển rất được du khách nước ngoài ưa chuộng vì đây là một hình thức giáo dục về môi trường cho trẻ em rất hiệu quả.
Khi tham gia tour du lịch nhặt rác, nhóm khách sẽ được hỗ trợ vé tham quan các tuyến, điểm trong Vườn quốc gia Côn Đảo, ăn nhẹ và được trang bị những dụng cụ như găng tay vải, kẹp gắp rác, bao tải, túi nylon sinh học tự phân hủy để làm sạch bãi biển. Hướng dẫn viên cho các tour du lịch đặc biệt này thường là một người chuyên nghiệp kết hợp với người địa phương có kinh nghiệm. Đặc biệt, sau khi hoàn thành tour “Vì Côn Đảo xanh” du khách sẽ được nhận Huy hiệu và Thư cảm ơn của Ủy ban nhân dân huyện trao tặng.
Thành quả sau tour du lịch nhặt rác làm sạch bãi biễn của khách du lịch
Ngoài nhặt rác, trên đường đi, khách có thể kết hợp trekking, lặn biển thỏa thích.Hầu hết rác ở đây đều là rác thải từ đại dương với các loại chai lọ thủy tinh, chai lọ nhựa, dây thừng, lưới, túi nylon… dạt vào từ biển theo các đợt sóng, thủy triều, gió mùa. Những thứ rác có khả năng tái chế như chai lọ hình dáng đẹp, các bóng đèn câu mực làm bằng thủy tinh dày sẽ được tái chế thành các vật phẩm lưu niệm, vật dụng trang trí đẹp mắt và ấn tượng.
“Vì Côn Đảo xanh – xanh trên mỗi hành trình”
+ Đợt 1 (05/10/24) tại bãi Ông Câu: 5 người, 5 bao rác ~ 100kg.
+ Đợt 2 (06/10/24) tại bãi Hải Đăng Đá Trắng: 7 người, 10 bao rác ~ 100kg.
+ Đợt 3 (12/10/24) tại bãi Dài Tây Bắc: 5 người, 7 bao rác ~ 120kg.
+ Đợt 4 (13/10/24) tại bãi An Hội: 10 người, 15 bao ~ 300kg.
+ Đợt 5( tổ chức tour 2 ngày 1 đêm) (27-28/10/24) tại bãi Ông Cường: 15 người, 30 bao rác ~ 900kg.